Pleegzorg: 1 pot nat?

In deze blog ga ik proberen om, op hoofdlijnen, de verschillende soorten pleegzorg toe te lichten en ga ik in op de wat in pleegzorgland “matching” wordt genoemd. Deze informatie krijg je normaliter tijdens je STAP-cursus (of equivalent daarvan) en die cursus volg je weer wanneer je na een informatiemiddag- of avond een gesprek hebt gevoerd met de betreffende organisatie, en hebt besloten pleegouder te willen worden.

Zelf had ik deze informatie graag eerder gehad: ik was dan eerder pleegouder geworden. Zo dacht ik dat het verplicht was om eigen kinderen te hebben (niet dus) én dacht ik dat je maar weinig “in de melk te brokkelen” had met betrekking tot wie er bij jou in huis komt wonen. Niets blijkt minder waar: jouw profiel is bij iedere vorm van pleegzorg leidend. Dit profiel omvat de pleegzorgvorm waarvoor je openstaat, maar bijvoorbeeld ook wel of geen fysieke handicap of mentale beperking (bij het pleegkind), de leeftijd van het pleegkind (een baby is tenslotte heel iets anders dan een peuter en een peuter heel iets anders dan een tiener) en specifieke kenmerken van het pleegkind zijn/haar netwerk en omstandigheden.

Om je een idee te geven, in ons profiel staat o.a.: crisis en kort verblijf, leeftijd vanaf 10 jaar, IQ 80 punten of hoger, geen leerling van de school waar Patrick werkt en geen actief alcoholisme in het eerste graads netwerk. Het enige wat er sinds 2011 veranderd is, is dat wij van 12+ naar 10+ zijn gegaan en dat wij geen meer kind van de school waar Patrick lesgeeft willen. “Meer” ja, want dat hebben we wel 1 keer gedaan. Ingrid*, waarover je in mijn vorige blog las, was een leerling van de school en een oud leerling van Patrick. Het bleek voor haar enorm verwarrend om thuis “Patrick” te zeggen en op school “meneer Van Osch”. Los daarvan kreeg Patrick een dubbelrol: na zijn lessen een oudergesprek over Ingrid met de zorgcoördinator, teamleider en mentor van Ingrid maakten het gesprek ingewikkelder dan nodig, want, sprak hij nu als pleegvader of collega? Zodoende voegden wij, toen Ingrid na 7 maanden vertrok, aan ons profiel toe dat een leerling van zijn school niet iets was wat we in de toekomst nog wilden.

Goed, pleegzorgvormen. Er is netwerkpleegzorg en bestandspleegzorg. Beiden kennen de vormen van weekend- en vakantiepleegzorg, perspectief pleegzorg en crisis-kortdurende pleegzorg. Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt in vrijwillige plaatsing en niet vrijwillige plaatsing. In dat laatste geval is er sprake van een MUHP (Machtiging Uit Huis Plaatsing) die is uitgesproken door de rechtbank en/of een OTS (Onder Toezicht Stelling), eveneens door de rechtbank uitgesproken. In een latere blog zal ik hier meer specifiek op ingaan en zaken uitwerken. Als eerste de netwerkplaatsingen. Dat zijn plaatsingen waarbij bijvoorbeeld een familielid zoals opa en oma, voor hun kleinkind gaan zorgen. Of zoals in het geval van Ingrid, haar voormalige docent en diens vrouw. Bestandspleegouders staan in het bestand van de pleegzorgorganisatie. Oneerbiedig gezegd kun je het vergelijken met een uitzendbureau. Een klant (Jeugdbescherming Nederland bijvoorbeeld) belt een uitzendbureau (Pleegzorgorganisatie) en meldt wat zij zoeken voor welk kind. Op dat moment gaat de “matching” een rol spelen en begint het gepuzzel. Wat heeft het kind nodig, op welke termijn en hebben wij pleegouders in ons bestand die dit kunnen bieden? Daarnaast is er de mogelijkheid dat de pleegzorgorganisatie in jouw regio ook behandel- en woongroepen en/of gezinshuizen onder de hoede heeft. Ook voor deze kinderen kunnen time-out plekken gezocht worden, weekend- en vakantieplekken of perspectiefplekken.

Weekend- en vakantiepleegzorg is een zogenaamde parttime vorm van pleegzorg die heel erg hard nodig is. Veel kinderen op woon- en behandelgroepen hebben nauwelijks of geen netwerk waar ze af en toe een weekendje kunnen logeren of een deel van hun vakantie kunnen doorbrengen. Bij kinderen die deze vorm nodig hebben, is vaak sprake van perspectief biedende plekken. Ofwel, de kans dat zij terug kunnen naar hun biologisch ouder(s) is zo goed als uitgesloten. Dat betekent dus ook dat je met deze vorm van pleegzorg een lange termijn commitment aangaat.

Perspectief biedende pleegzorg is pleegzorg waarbij zo goed als zeker is, let op mijn woordkeuze, want zekerheid bestaat niet in de wereld van pleegzorg, dat een kind nooit meer naar huis kan en dus zal opgroeien bij zijn/haar pleegouders. Pleegouders die deze vorm kiezen hebben derhalve gemiddeld genomen een lage verloopgraad van pleegkinderen: ze gaan een lange termijn relatie aan met het pleegkind wat niet zelden een volledig volwaardig onderdeel wordt van het eigen gezin.

Crisis en kort verblijf pleegzorg is wat Patrick en ik doen: wij bieden acuut en, in principe, voor maximaal een jaar per plaatsing, een plek aan een kind boven de 10 jaar. Wij hebben 2 plekken waarvan er 1 op dit moment bezet is door Sophie* van 18 en sinds afgelopen vrijdagochtend, toen Wouter* na een crisis time-out van 2 weken van zijn behandelgroep weer terug ging naar zijn groep, nog 1 open plek. De telefoon kan wanneer je dit profiel kiest, ieder moment gaan, waarbij er tussen de 1 en 24 uur een nieuw gezinslid arriveert. Crisispleegzorg voor baby’s, peuters en oudere kinderen, werkt net zo: je hebt vaak geen idee wie er komt, soms weet je een naam, leeftijd en geslacht. Kort verblijf betekent eigenlijk niet zo heel veel, behalve dat wij geen perspectief plek bieden. Het kortste verblijf bij ons was 5 dagen en het langste 7 maanden. Sophie zal daar ruim overheen gaan met naar verwachting 15 maanden totaal.

Wij vinden ons profiel en daarmee de doelgroep waarvan wij pleegouders zijn, fantastisch. We vinden het heerlijk om in bed uren te praten over ons nieuwe gezinslid, om uit te vlooien hoe we het kind kunnen zien, écht kunnen zien en hoe we ons eigen leven tegelijkertijd blijven leven. Geen kind is hetzelfde, niet binnen en niet buiten de pleegzorg, dus dat kan soms een enorme uitdaging zijn.

En mocht je het je afvragen: ja, ook als alleenstaande kun je pleegouder worden, ook als stel van gelijk geslacht, ook als je religieus bent, ook als je niet getrouwd bent, ook als je geen eigen kinderen hebt, het kan allemaal. Informeer bij de pleegzorgorganisatie bij jou in de buurt! Hier vind je alle organisaties: https://www.pleegzorg.nl/pleegzorgorganisaties/

Pleegzorg 1 pot nat? Nee. Pleegzorg is maatwerk. Voor alle (in)direct betrokkenen.

NB: Regionaal kunnen benamingen van de STAP-training en de diverse pleegzorgvormen verschillen.

* Alleen de namen van mijzelf en Patrick en de mensen in ons persoonlijke netwerk, zijn echt. Alle andere namen zijn gefingeerd.