Complimenten?

Vorig jaar om deze tijd woonde Joyce* bij ons. Een meisje van toen 13 jaar welke op 27 december het jaar daarvoor bij ons geplaatst was. Ze was er dus nog geen twee weken toen ik een berichtje op Facebook zette met daarin de volgende tekst: “”Van bovenaan de trap klonk de vraag, “Mag ik jouw schoenen passen, mam?””

Al snel volgden onder de post reacties van mensen die hun waardering uitspraken richting ons omdat deze uitspraak niets anders kon betekenen dan dat zij zich thuis voelde bij ons. Het gebruikte woord “mam”, was voor veel mensen hét bewijs dat wij het goed deden als pleegouders. En wij, de pleegouders zelf, zagen dat totaal niet zo. Wel dat we het goed deden, want daar is zo’n uitspraak zeker een voorbeeld van, maar niet dat een meisje van 13 dit na nauwelijks 2 weken al doet.

Joyce was, op verdenking van het zijn van een loverboy-slachtoffer, bij ons geplaatst. Vanwege deze en andere kennis die wij hadden van haar en haar dossier, wisten wij dat zij zeer makkelijk beïnvloedbaar en zelfs omkoopbaar was. Joyce dingen laten doen of zeggen in ruil voor aandacht of spullen, was zó makkelijk, dat het eng was. Dat haar gedrag haar spullen en aandacht opleverde, had ze al vroeg in haar leven door én zette ze op diverse plaatsen in. Ja, Joyce was zelf ook zeer manipulatief wanneer zij iets wilde. In dit geval mijn schoenen. En als je daarvoor “mam” moet zeggen, dan is dat het waard. Toch zei zij het, op het eerste gezicht, op een geloofwaardige en niet zorgwekkende manier. Het moment waarop zij het zei en met de dossierkennis die wij hadden, maakte dat er toch wat alarmbellen afgingen. Haar “mam” was geen compliment, maar een gedraging die wij zorgwekkend en alarmerend vonden.

Het is best lastig uit te leggen wat nu wel en wat nu geen compliment is van een jongere welke als pleegkind in je gezin verblijft. Toch zijn er ook regelmatig momenten die je, misschien wel voor altijd, bij zullen blijven als pleegouders. Uitspraken of gedragingen die het allemaal weer lichter maken. Zo was er jaren geleden Manon die buitenregionaal** geplaatst werd bij ons. Een ontzettend boos meisje met een lage seksuele moraal en een verbaal en fysiek zeer agressief netwerk. Wij waren haar eerste pleeggezin en ze vond het vreselijk. Ze wilde naar huis. Althans, dat zeiden haar woorden. Haar gedrag liet zien dat het stiekem best meeviel toen ze vroeg of wij met haar mee naar school wilden. Samen met de hondjes. Omdat ze haar spreekbeurt over het onderwerp “thuis” over het pleeggezin waar ze nu woonde wilde doen. Onnodig om te zeggen: wij gingen mee. En de hondjes ook.

Wouter*, die hier voor een crisis time-out van (van zijn woongroep) twee weken verbleef, verraste ons door op het memobord in zijn kamer te schrijven: “fijne kerstdagen en bedankt”. Hij was pas 14 en erg in de war, hij was boos dat hij weg moest van zijn groep en niet iemand anders. Maar zelfs in die twee weken hebben we iets kunnen doen, laten of zeggen, wat hem raakte. Of Michelle*, die naar haar crisisplaatsing hier af en toe een weekend of deel van een vakantie kwam, die ons na een tijdje, durfde te vertellen over de littekens op haar armen. Littekens van automutilatie, ofwel zelfbeschadiging. Dát zijn prachtige complimenten.

Ook het indirecte compliment van Ingrid*, een meisje van 16 wat zeven maanden bij ons woonde, was bijzonder. De plaatsing was voor ons allemaal heel zwaar. Voor ons vanwege haar toen nog niet bekende maar wel bestaande NAH***, voor haar omdat wij niet religieus waren en een andere huidskleur hadden. Toch lukte het steeds beter, weliswaar met hele kleine stapjes, om ook met haar verbinding te maken. Op een middag kwam ze thuis met een yam, een eetbare wortelknol die hier in Nederland nog niet heel erg bekend is, maar in het land waar haar ouders geboren waren, tot het standaard dieet hoort. Midden op de huiskamervloer ging ze de yam schillen en snijden, een zwaar klusje en vergelijkbaar het schillen en snijden van een pompoen. Het resulteerde in een heel prettig eetbaar gerecht waarvan alleen de saus veel te heet was geworden voor ons (er gingen 12 mme Jeannette pepers in…..). Toch is het willen laten meedelen in hun leefwereld van voor de plaatsing in ons gezin, voor ons een heel tof compliment.

Ook Sophie*, een meid van nu 18 welke sinds april vorig jaar bij ons woont, gaf ons twee mooie complimenten. Het eerste was dat zij later dit jaar middelbare school examen doet en dat zij heeft gevraagd of ik voor het voorafgaande gala in mei, met haar mee wil om een galajurk te kopen. Op mijn vraag waarom zij mij koos gaf ze aan dat ik meega zonder mijn mening op te dringen en tegelijkertijd wel eerlijk ben. Het tweede compliment maakte ze een week of 3 geleden en liet ons gloeien van trots: “jullie mogen mij wel adopteren hoor”. Die konden we in onze zak steken.

Voor ons is wellicht het grootste compliment dat geen van de jongeren die hier hebben gewoond, ooit hebben gezegd “je bent mijn moeder/vader niet”. Geen enkele. Dat onuitgesproken compliment, is ons enorm veel waard. Bedankt lieve jongeren!

* Alleen de namen van mijzelf en Patrick en de mensen in ons persoonlijke netwerk, zijn echt. Alle andere namen zijn gefingeerd.

** Buitenregionaal betekent letterlijk buiten de regio. In het geval van pleegzorg wordt hiermee bedoelt dat een kind of jongere buiten zijn of haar woonplaats én regio bij een pleeggezin woont. Tot een buiten regionale plaatsing kan om diverse reden worden besloten. Beïnvloedbaarheid, strafbare feiten en seksueel misbruik zijn bijvoorbeeld redenen om een beslissing als deze te nemen.

*** Niet Aangeboren Hersenletsel

**** KamerTraining-jongeren